Geologia Sudetica, 3: 7-179

Eklogity Gór Śnieżnickich

Kazimierz Smulikowski

Abstract
Opisano szczegółowo wszystkie znane do tej pory miejsca występowania eklogitów i skał pokrewnych na obszarach metamorficznych Śnieżnika Kłodzkiego, Gór Bialskich i Gór Złotych. Opisy dotyczą geologicznych warunków występowania tych skał, petrograficznych ich właściwości w stanie dobrze zachowanym i wtórnie przeobrażonym, oraz ich powiązania ze skałami otaczającymi. Na podstawie tych opisów wyciągnięto następujące wnioski ogólne:
1. Wszystkie opisane eklogity należą do wyróżnionej przez autora III grupy genetycznej tych skał, związanej z gnejsami i migmatytami i powstałej w warunkach głębokiego metamorfizmu regionalnego.
2. Eklogity poszczególnych miejsc wykazują przynależność do jednej z trzech odrębnych serii litologicznych różniących się sposobem zróżnicowania składu mineralnego i asocjacją z innymi rodzajami skał:
I - seria eklogitów normalnych (bezskaleniowych),
II - seria eklogitowo-karyntynitowa,
III - seria eklogitowo-granulitowa.
Autor nie wierzy w istnienie odrębnej eklogitowej facji mineralnej wśród skał 'metamorficznych i w ogólności wątpi w powszechną użyteczność nauki o facjach mineralnych do klasyfikacji produktów głębokiego metamorfizmu regionalnego. Zamiast o facjach mineralnych woli mówić o paragenezach i kolejnych etapach ich rozwoju w toku ewolucji metamorficznej. W ewolucji zbadanych eklogitów dostrzega cztery kolejne etapy: 1. Przedeklogitowy, 2. Eklogitowy, 3. Amfibolitowy i 4. Migmatytowy. Eklogity są metastabilnymi reliktami skalnymi, przejściowo wytworzonymi w etapie 2.

Eclogites of the Śnieżnik Mts. in the Sudetes

Abstract
This paper offers a full account of eclogites and allied rocks in the metamorphic areas of the Snieznik Mts. and the Lądek region, SE of Kłodzko in the Polish part of the Sudetes. Detailed descriptions deal with geologic circumstances and petrographic characters of those rocks, in well preserved condition and also in various stages of their secondary transformation. General conclusions drawn from those observations may be summarized as follows:
1°. All described eclogites belong to the III-rd genetic group, as defined by the author, they are intimately connected with gneisses and migmatites of supracrustal origin as products of deep regional metamorphism.
2°. Eclogites from different localities belong to any one of the three rock series possible in that genetic group, which diverge in their mineralogical differentiation and association with other rock kinds: I - Normal eclogite series (devoid of primary feldspar), II - Eclogite-carinthinite series, III - Eclogite-granulite series.
3°. Most of the examined eclogites, together with the surrounding gneisses, are derivatives of sedimentary rocks, probably of some layers enriched in Ca--Mg-Fe carbonates, sometimes possibly in basaltic pyroclastics. The author does not believe in the existence of a separate eclogite mineral facies in the domain of regional metamorphism and, in general, he doubts about the wide applicability of the doctrine of mineral facies of rocks to the classification of the products of deep regional metamorphism. Instead of speaking about mineral facies he prefers to speak about mineral parageneses and about successive stages of metamorphic evolution of the rocks. In the evolution of eclogites he perceives 4 successive stages: 1 - Pre--eclogitic stage, 2 - Eclogitic stage, 3 - Amphibolitic stage, 4 -o Migmatitic stage. Eclogites are metastable relicts formed temporarily in stage 2. This is the best explication of their relative rarity in most metamorphic formations.

Geologia Sudetica, 3: 181-249.

Tektonika Gór Sowich

Wojciech Grocholski

Abstract
Praca podaje najnowsze poglądy na ewolucję metamorficzną gnejsów sowiogórskich uzupełnioną nowymi opisami petrograficznymi rzadkich skał tego regionu. Na podstawie obserwacji terenowych oraz załączonej mapy przeglądowej Gór Sowich i analizy pomiarów drobnych struktur dochodzi autor do wniosku, że główne, prekambryjskie ruchy fałdowe związane były na zbadanym obszarze z synkinematyczną migmatytyzacją. W wyniku tych ruchów powstały struktury o kierunku NW-SE (system B₁). Ruchy fałdowe młodsze, systemu B₂, doprowadziły do powstania struktur o kierunku SW-NE w części północnej Gór Sowich i przebudowały częściowo struktury starsze systemu B₁ na pozostałym obszarze gnejsowym. Następnie scharakteryzował autor ważniejsze deformacje dysjunktywne zwłaszcza waryscyjskie i ich przypuszczalne następstwo czasowe. W pracy zaproponowano podział Gór Sowich na mniejsze jednostki tektoniczne i przeprowadzono porównanie przebiegu różnowiekowych struktur sowiogórskich z wynikami analogicznych badań w innych regionach Sudetów.

Structure of the Sowie Mts.

Abstract
The most-up-to-date views on the metamorphic evolution of the Sowie Góry gneisses are reported and supplemented by new petrographic descriptions of some rare rocks from this region. On the ground of field observations, of the attached general map of the Sowie Góry Mts. and of an analysis of the measured microstructures it is concluded that, within the investigated area, the main pre-Cambrian folding was associated with synkinematic migmatitisation. NW-SE-directed structures (system B₁) were the product of these movements. The younger fold movements (system B₂) resulted in the formation of SW-NE structures in the northern part of the Sowie Mts., and partly remodelled the older structures of system B₁ within the remaining part of the gneiss area. The characteristics are also given of the major disjunctive deformations and their hypothetical time sequence. A subdivision of the Sowie Mts. into smaller structural 'units is proposed by the writer and a correlation is made of the trends of some Sowie Góry structures of various age with the results of analogous investigations in other areas of the Sudetes.

Geologia Sudetica, 3: 251-296.

Zmetamorfizowane złoża rud żelaza w Sudetach na tle innych złóż tego typu

Eugenia Zimnoch

Abstract
Scharakteryzowane zostały tekstury i struktury rud magnetytowych wschodniej i południowo-wschodniej części metamorficznej osłony granitu Karkonoszy. Przedstawiono także obserwacje tekstur i struktur magnetytu w złożach żelaza wschodnich Sudetów, w szczególności w złożach zmetamorfizowanych i złożach typu Lahn-Dill. Dla porównania podano cechy strukturalne niektórych zmetamorfizowanych złóż rud żelaza w Związku Radzieckim oraz rud magnetytowych w złożach magmowych. Wyciągnięte zostały wnioski genetyczne dotyczące magnetytowych rud żelaza w metamorficznej osłonie granitu Karkonoszy. Rozpatrzone zostały również ogólne zagadnienia związane z genezą zmetamorfizowanych magnetytowych rud żelaza.

Gites métamorphises des minerais de fer dans les Sudetes compares au point de vue de structure aux autres gisements analogues

Sommaire:

On a caractérisé les structures et les textures des minerais de fer à magnétite dans la partie de l'est et du sud-est du manteau cristallophyllien du granité des Karkonosze. On a présenté aussi les observations des structures et des textures des gisements de magnétite dans les Sudetes Orientaux, surtout celles des gisements métamorphisés et des gisements du type de Lahn-Dill. On a présenté ensuite pour la comparaison, les propriétés texturales des minerais de fer de quelques gîtes métamorphisés de l'U.R.S.S. et des minerais a magnétite d'origine magmatique. On a tiré les conclusions génétiques concernant particulierement les gisements de magnétite dans le manteau cristallophyllien du granité des Karkonosze. Enfin on a discuté les généralités de la genese des gisements de magnétite.

Geologia Sudetica, 3: 297-367.

Charakterystyka geologiczna i strukturalna obszaru przedsudeckiego

Julian Sokołowski

Abstract
W oparciu o ostatnie wyniki badań geofizycznych i geologiczno-wiertniczych oraz wykonane mapy i przekroje geologiczne dokonano kompleksowej analizy budowy geologicznej i strukturalnej obszaru przedsudeckiego. Wyróżniono: prekambryjski fundament krystaliczny oraz piętra strukturalne: kaledońskie, waryscyjskie, laramijskie i polaramijskie. Wykryto tzw. grzędę żarkowsko-rawicko-ostrzeszowską będącą równoleżnikowym elementem waryscyjskim oddziałującym na układ facji i rozwój strukturalny oraz rozmieszczenie złóż w permsko-mezozoicznym piętrze strukturalnym. Scharakteryzowano przebieg sedymentacji permsko-mezozoicznej, prawidłowości budowy struktur lokalnych, ich typy i rozwój w czasie oraz kolejne etapy przebudowy tektonicznej obszaru. Omówiono prawidłowości rozmieszczenia bituminów i innych surowców użytecznych oraz wskazano kierunki dalszych prac badawczych i poszukiwawczych.