Geologia Sudetica, 5: 7-75

Sedymentacja i peleogeografia utworów górnokarbońskich w niecce śródsudeckiej

Kazimierz Dziedzic

Abstract
W pracy omawia się utwory górnokarbońskie w depresji śródsudeckiej z punktu widzenia sedymentacji i paleogeografii. Sedymentacja rozwijała się stopniowo od okresu dolnokarbońskiego, zajmując z biegiem czasu coraz to większy obszar w Sudetach Środkowych. W osadach z pogranicza dolnego i górnego karbonu nie stwierdza się zasadniczych różnic zarówno w wyglądzie, jak i sposobie ułożenia, ani też oznak wskazujących na zmianę warunków sedymentacji. W górnym karbonie obszar akumulacji zachowywał się strukturalnie niejednakowo, co powodowało, że pewne rejony (Zagłębie Wałbrzyskie, Zagłębie Noworudzkie) wykazywały cechy basenu, inne natomiast (zachodnie peryferie Zagłębia Wałbrzyskiego) przedstawiały typ piedmontu. Na obszarach o cechach basenów bądź w ich bezpośrednim sąsiedztwie w westfalu zaznaczały się przejawy działalności kryptowulkanicznej. Na charakter osadów duży wpływ wywierały zmiany klimatyczne, które w połączeniu z diastrofizmem i wulkanizmem doprowadziły do powstania cyklicznej sedymentacji. W zakończeniu rozpatrzono powstanie Zagłębia Wałbrzyskiego, przedstawiając tezę o wulkanicznej genezie zagłębia (kryptokaldera).

Sedimentation and palaeogeography of the Upper Carboniferous deposits in the Intrasudetic depression

Abstract
The Upper Carboniferous deposits in the Intrasudetic Depression are here discussed from the view point of their sedimentation and paleogeography. The sedimentation developed gradually beginning with the Upper Carboniferous and extended over increasingly greater areas of the Central Sudetes. At the passage from the Lower into the Upper Carboniferous, no essential differences have been observed concerning either the outward appearance of sediments and their arrangement pattern of symptoms suggesting changes in the conditions of deposition.
During the Upper Carboniferous, the area of accumulation here considered was not structurally uniform, hence, some of its regions were actually basin--like (those of Wałbrzych and Nowa Ruda), while others (the western margin of the Wałbrzych basin) were of the piedmont type. Westphalian cryptovolcanic activities are indicated in areas that are basin-like in character or in their immediate neighborhood.
The character of deposits was strongly affected by climatic changes which, combined with diastrophism and volcanism, were responsible for the development of cyclic sedimentation.
A concept postulating the cryptovolcanic origin of the Wałbrzych basin is also presented.

Geologia Sudetica, 5: 77-135.

Litologia, fauna, stratygrafia i paleogeografia permu monokliny przedsudeckiej

Jerzy Kłapciński

Abstract
W pracy niniejszej przedstawiono charakterystykę litologiczną, dokładnie omówiono znalezioną makro-faunę oraz przeanalizowano zagadnienia stratygraficzne i paleogeograficzne permu monokliny przedsudeckiej. Podział stratygraficzny czerwonego spągowca opracowano na podstawie litologii; wyróżniono dwa piętra: dolne i górne. Dla cechsztynu zastosowano w zmodyfikowanej formie podział na piętra oparty na przesłankach biostratygraficznych oraz podano podział na cyklotemy. Główną uwagę zwrócono na faunę, która w osadach cechsztyńskich jest licznie reprezentowana przez mszywioły, ramienionogi i małże, a w osadach dolnego czerwonego spągowca przez nieliczne okazy liścionogów.

Lithology, fauna, stratigraphy and palaeogeography of the Permian in the fore-Sudetic monocline

Abstract
The lithology and microfauna of the Permian deposits in the fore-Sudetic monocline are described in detail. The stratigraphic and paleogeographic problems of that area are discussed, too. The stratigraphic division of the Rotliegendes has been based on the lithology, two stages, the lower and the upper, have been distinguished.
The division into stages of the Zechstein in a modified form is based on biostratigraphic suggestions, a division into cyclothems is given, too. The main attention is devoted to the fauna. This is represented by numerous bryozoans, brachiopods and pelecypods, while rare phyllopods occur in deposits of the Lower Rotliegendes.
Two rock series of the Permian formation occur in the fore-Sudetic monocline, the Lower Permian - Rotliegendes, and the Upper Permian - the Zechstein (Table 1).
The Permian sediments in the fore-Sudetic monocline are covered by a thick mantle of Mesozoic and Cenozoic deposits from several hundred to some 2,000 m in thickness. Borehole cores were the basic material in the elaboration of the above problem, also fragmentary rock samples from the boreholes.

Geologia Sudetica, 5: 137-164.

Zagadnienie wieku wapieni i fyllitów z Małego Bożkowa (Sudety Środkowe)

Tadeusz Gunia & Irena Wojciechowska

Abstract
Praca zawiera opis fauny stromatoporoidów i koralowców sylurskich stwierdzonych po raz pierwszy w metamorfiku Sudetów Środkowych.
Na podstawie zebranej fauny udokumentowano górnosylurski wiek wapieni i fyllitów z Małego Bożkowa. Dotychczas warstwy te zaliczano do górnego dewonu, kambro-syluru lub ordowiku. Badania autorów niniejszego opracowania dostarczyły również materiału do wstępnego wyjaśnienia warunków sedymentacji.

On the age of limestones and phyllites from Mały Bożków (Central Sudetes)

Abstract
A description is given of a fauna of Silurian stromatoporoids and corals for the first time reported from the metamorphic series in the Central Sudetes.
On the basis of that fauna the limestones and phyllites from Mały Bożków have been reliably referred to the Upper Silurian. Heretofore, these beds had been currently assigned to the Upper Devonian, Cambro-Silurian or Ordovician. The writers' investigations have also provided materials useful in a preliminary account of the conditions of sedimentation.

Geologia Sudetica, 5: 165-210.

O wieku i następstwie warstw w skałach metamorficznych Rudaw Janowickich i Grzbietu Lasockiego

Juliusz Henryk Teisseyre

Abstract
Praca niniejsza poświęcona jest próbie nowego litologiczno-stratygraficznego podziału skał metamorficznych Rudaw Janowickich i Grzbietu Lasockiego. Autor koreluje metasedymenty i metawulkanity, wymienionych pasm górskich, z podobnymi zespołami skalnymi okolic Żeleznego Brodu. Te ostatnie są pale-ontologicznie datowane na sylur. Podstawą tej korelacji są szczegółowe badania autora nad skałami Rudaw Janowickich i Grzbietu Lasockiego z jednej strony oraz przeglądowe zapoznanie się z ich odpowiednikami z okolic Rychorskich Hor, południowych Karkonoszy z okolic Żeleznego Brodu. Drugim obszarem porównawczym dla skał Rudaw Janowickich i Grzbietu Lasockiego było metamorfikum kłodzkie, gdzie występowanie skał sylurskich udowodniły badania T. Guni i I. Wojciechowskiej (1963).
Autor proponuje następujący schemat litostratygraficzny dla skał metamorficznych Rudaw Janowickich i Grzbietu Lasockiego:
grupa Rudaw Janowickich
formacja wulkanitów z Leszczyńca
formacja łupków z Czarnowa grupa gnejsów z Kowar.
Autor uważa że skały grupy Rudaw Janowickich są wiekowym odpowiednikiem syluru lub być może najwyższego ordowiku, natomiast wiek skał grupy gnejsów z Kowar autor niniejszej pracy uważa za problem otwarty.
Wnioski swoje autor rozwija na tle obszernie cytowanej literatury regionalnej, jak również obszernego zestawienia piśmiennictwa dotyczącego metod określania wieku skał metamorficznych oraz nomenklatury jednostek litostratygraficznych. Terminologia wyróżnionych jednostek uzgodniona została z zaleceniami XXI sesji Kongresu Geologicznego w Kopenhadze. Praca ma charakter dyskusyjny.

On the age and sequence of beds in the metamorphic rocks of the Rudawy Janowickie Range and Lasocki Ridge

Abstract
Meta-volcanic rocks and metasediments overlying a basement group consisting of laminated and augen gneisses are compared with similar rock assemblages of Rychorskie Mts., Southern Karkonosze Mts., Zelezny Brod Region and Kłodzko Metamorphic Region. The upper Rudawy Janowickie Group, consisting of metasediments and meta-volcanic rocks is correlated with Silurian of Zelezny Brod Region; while the age of the lower Kowary Gneiss Group should be regard as open question.

Geologia Sudetica, 5: 211-236.

Wulkanity karbońskie i trzeciorzędowe w północnej części niecki śródsudeckiej

Antoni Nowakowski & Andrzej Karol Teisseyre

Abstract
Scharakteryzowano geologicznie i petrograficznie wulkanity dolno- i górnokarbońskie oraz gauteit analcymowy wieku trzeciorzędowego, występujące na północ od Sędzisławia między Domanowem a Figlowem. Wykazano również, że tzw. porfiryty w rzeczywistości są zalbityzowanymi bazaltami lub trachybazaltami, tworzącymi małe pokrywy lub płytkie intruzje subwulkaniczne, współczesne lub prawie współczesne sedymentacji dolnokarbońskiej, natomiast wulkanizm górnokarboński reprezentują dajki ryolitowe. Stwierdzone wśród otoczaków kulmu lamprofiry biotytowe pochodzą najprawdopodobniej ze szczytowych partii siodła Bolków - Wojcieszów w Górach Kaczawskich. W pracy podano również nowe analizy chemiczne zalbityzowanego paleobazaltu z Nagórnika i gauteitu analcymowego z Kocikowa.

The Carboniferous and Tertiary volcanic rocks in the northern margin of the Intrasudetic Basin (Central Sudetes)

Abstract
Three stages of volcanic activity have been recognized in the northern part of the Intrasudetic Basin: the first evidently belongs to the Lower Carboniferous, the second stage is most likely Upper Carboniferous in age, whereas the third one represents the Tertiary. The corresponding lavas have been re-classified as albitized paleobasalt, rhyolite, and analcite gauteite, respectively. The presence of pebbles and boulders of unmetamorphosed lamprophyre within the Lower Carboniferous conglomerates of the Intrasudetic Basin clearly indicates that the Western Sudetes contain veins of the pre-Dinantian lamprophyre.

Geologia Sudetica, 5: 237-280.

Charakterystyka sedymentologiczna kulmu z Ciechanowic i paleogeografia najniższego kulmu niecki śródsudeckiej

Andrzej Karol Teisseyre

Abstract
Zasadnicza część tej pracy poświęcona jest charakterystyce sedymentologicznej kulmu z Ciechanowie, reprezentującego najniższy dolny karbon północno-zachodniej części niecki śródsudeckiej. W najpełniejszym profilu kulm ciechanowicki obejmuje trzy cyklotemy duże, o łącznej miąższości prawie 700 m. Na obszarze na północ od doliny Bobra dolne człony cyklotemów tworzą fanglomeraty, a na południe od tej rzeki - zlepieńce średnioziarniste z blokami. Osady te były deponowane przez gwałtowne zmywy powodziowe, a w procesie tworzenia się fanglomeratów poważną rolę odegrały także ruchy masowe (spływy rumoszu skalnego, obrywy skalne). Materiał detrytyczny fanglomeratów pochodzi z północy, gdzie był erodowany na skarpie uskoku Domanowa, czynnego w czasie sedymentacji. Zlepieńce średnioziarniste z blokami składają się z materiału dostarczanego z południowego zachodu z łańcucha pra-Rudaw Jano-wickich, który w okolicy Ciechanowie graniczył z basenem kulmowym za pośrednictwem dyslokacji czynnej w czasie sedymentacji (uskok Ciechanowie).
Górne człony cyklotemów reprezentują osady jeziorzyskowo-fluwialne, wykształcone jako drobnoziarniste zlepieńce, subszarogłazy i mułowce, którym towarzyszą cienkie pokłady węgla.
Badania mikroskopowe wykazały bardzo istotne różnice składu mineralnego subszarogłazów na obszarach na północ i na południe od doliny Bobra. Subszarogłazy, towarzyszące fanglomeratom, składają się niemal wyłącznie z rozkruszonego materiału zieleńcowego, są ubogie w kwarc i skalenie, a wzbogacone w chloryty i epidot. Subszarogłazy, towarzyszące zlepieńcom średnioziarnistym, cechują się znacznie większą zawartością kwarcu i skaleni, a wśród okruchów skał metastabilnych - dużą ilością fyllitów i gnejsów. Materiał piroklastyczny występuje w drobnych ilościach w obu typach subszarogłazów. Znaczny stopień zdiagenezowania osadów łączy się z silną kompakcją, a także wynika z częściowej rekrystalizacji najdrobniejszego materiału detrytycznego (kwarcu, chlorytów).
Dla gruboklastycznych osadów dolnych członów cyklotemów charakterystyczne są warstwowania równoległe i ubóstwo struktur. W osadach górnych członów cyklotemów oprócz warstwowań równoległych bardzo pospolite są warstwowania skośne ripplemarkowe. Ze struktur związanych z niestatecznym uwarstwieniem gęstościowym najczęstsze są pogrązy.
Jednym z celów tej pracy jest próba wykazania, że możliwa jest dość dokładna korelacja osadów dolnego karbonu zachodniej i północnej części niecki śródsudeckiej. Idea ta jest podstawą rozważań paleogeograficznych zawartych w końcowej części pracy. Zdaniem autora kulm z Ciechanowie nie jest najstarszym, odosobnionym utworem dolnego karbonu niecki śródsudeckiej, jak to dotychczas uważano, lecz odpowiada wiekowo kulmowi z Figlowa i z Sadów Górnych w północnej części tej jednostki. Pod względem facjalnym fanglomeraty kulmu z Ciechanowie odpowiadają fanglomeratom kulmu z Figlowa. Osady te wyznaczają północną brzeżną strefę basenu. Natomiast zlepieńce kulmu ciechanowickiego odpowiadają facjalnie zlepieńcom kulmu z Sadów Górnych, wraz z którymi reprezentują bardziej wewnętrzną strefę basenu. Wszystkie te osady są prawdopodobnie wieku górnoturnejskiego (?). Analiza paleogeograficzna wydaje się wskazywać, że w czasie sedymentacji tych ogniw basen śródsudecki mógł przedłużać się ku zachodowi poza obszar niecki śródsudeckiej, jak również, że główny uskok śródsudecki mógł być wówczas czynny. Zasadnicza zmiana paleogeograficzna, polegająca na przerwaniu rozwoju basenu w kierunku zachodnim, dokonała się z początkiem trzeciego cyklotemu kulmu bogaczowickiego (wizen dolny?). Wydaje się, że zmiana ta łączyła się z ogólnym wypiętrzeniem bloku karkonosko-izerskiego.
Z tektoniką pokulmową (głównie późnowaryscyjską) łączy się spękanie, zuskokowanie i częściowa kataklaza osadów dolnego karbonu. Doprowadzenie wtórnego pigmentu hematytowego, lokalna sylifikacja kulmu oraz powstanie żyłek kwarcowo-albitowych wiążą się zapewne z późnowaryscyjskim wulkanizmem i działalnością roztworów hydrotermalnych.

Sedimentology of the Kulm of Ciechanowice and palaeogeography of the lowest Kulm of the Intrasudetic Basin

Abstract
The lowest Kulm of the north-western margin of the Intrasudetic Basin (Sudetes, South-Western Poland) i. e. the Ciechanowice Kulm is a nearly 700 meters thick clastic, terrestrial deposit. The sequence involves three major cyclothems. Lower members of the cyclothems are built up of thick conglomerate- or fanglomerate units, whereas finer--grained lacustrine or fluvial deposits formed to terminate any particular cyclothem. Coarse sediments cropping out to the north of the Bóbr River valley are classified as fanglomerates; for those coming into view south of the river the term conglomerate seems to be more suitable. Such a distribution reflects main paleogeographic features of the intramontane Kulm basin. The fanglomerate suite (fanglomerates, tilloids, thin subgraywackes) is thought to have been originated as a fan deposit laid down on relatively small fans, which accompanied the southern slopes of the ancient Kaczawa Range. At times when the fanglomerates were deposited the northern border of the basin trended along an escarpment that developed on the hanging wall of the Domanów fault - an E-W directed long-lived gravitational dislocation. The fanglomerate suite contains almost exclusively green-schist material, which certainly was eroded immediately to the north of the Domanów fault. The parent rocks were those of the greenschist series (Middle and Upper Cambrian) of the Dobromierz unit.
The conglomerate suite, on the other hand, is dominated by boulder-bearing conglomerates inter-bedded with markedly subordinate subgraywackes. This sediment is supposed to represent an alluvial or flood plain deposit laid down on the distal end of fans alimented from south-west i. e. by the ancient Rudawy Janowickie Range. To the south-west the Kulm basin was fault-bounded being bordered by the NW-SE directed gravitational dislocation known as the Ciechanowice fault. The conglomerate suite contains various metamorphic material such as phyllite and greenschist (Cambro-Silurian) brought by the Przybkowice series, whereas gneiss, epiamphibolite, chlorite- and actinolite schists, greenschist, metarhyolite, and cataclasite (Cambro-Silurian) were supplied by the Leszczyniec series. Both the series are the higher units of the Cambro-Silurian complex of the Rudawy Janowickie Range. Moreover, the Ciechanowice Kulm contains dilute pyroclastic material, too.
The lacustrine sediments include fine-grained conglomerates, tilloids, subgraywackes, and siltstones and - at the center of the basin - also thin unworkable coal seams. These deposits are nearly the same in character over the whole area studied.
One of my task was to point out that the Kulm of the western portion of the Intrasudetic Basin may be closely correlated with that of the northern margin of the Intrasudetic Basin. The Ciechanowice Kulm does not appear to be the earlier deposit of the Intrasudetic Basin. Despite of the previous workers there is growing evidence that the Ciechanowice Kulm is contemporaneous with the Kulm of Figlów and the Kulm of Sady Górne - the two last members being known from the northern margin of the Intrasudetic Basin. Each of the members in question is probably Upper Tournaisian (?) in age.

Geologia Sudetica, 5: 281-327.

Kreda okolic Krzeszowa

Tomasz Jerzykiewicz

Abstract
Obszar okolic Krzeszowa obejmuje północno-zachodnią część śródsudeckiej górnej kredy. Dotychczasowe wiadomości o tym terenie ograniczają się do starych i w dużej mierze nieaktualnych map geologicznych z objaśnieniami i kilku prac ogólnych o charakterze kompilacyjnym, opierających się głównie na treści tych map. Autor przedstawił nowe ujęcie kartograficzne kredy okolic Krzeszowa. Z intersekcji wynika, że kreda okolic Krzeszowa tworzy odrębną jednostkę tektoniczną typu brachysynklinarnego, oddzieloną od pozostałej części niecki śródsudeckiej brachyantykliną Łącznej. Północne i południowe skrzydła brachysynkliny Krzeszowa tworzą fleksury brzeżne. Dotychczasowe wydzielenia litologiczne i podział stratygraficzny zostały zrewidowane. W profilu wydzielono osady lądowe dolnego i środkowego cenomanu, a wśród osadów morskich osady transgresywne, piaskowce, wapniste piaskowce i mułowce górnego cenomanu oraz gezy reprezentujące najwyższą część górnego cenomanu. Pozycję stratygraficzną tej dolnej części morskiego profilu kredy Krzeszowa udokumentowano paleontologicznie. Do turonu zaliczono mułowce, wapniste piaskowce i piaskowce. W pierwszej części pracy autor przedstawił wyniki obserwacji terenowych i laboratoryjnych, które objęły badania struktur sedymentacyjnych, składu mineralnego i chemicznego skał, ich granulometrii i innych własności teksturalnych. Na podstawie tych danych autor wyróżnił w profilu kredy okolic Krzeszowa sekwencję transgresywną i regresywną. Transgresja górnocenomańska wkroczyła na omawiany obszar od południowego zachodu. Piaskowce i zlepieńce transgresywne tworzyły nasypy przybrzeżne, przemieszczane zarówno w kierunku brzegu, jak i równolegle do niego. Stopniowe obniżanie się brzegów i rozszerzanie się transgresji zaznaczyło się w dolnej części omawianego profilu stopniowym zmniejszaniem się ilości i wielkości ziarn materiału terrygenicznego, a także polepszaniem się jego wysortowania. Gezy występujące w środkowej części profilu powstały w warunkach najbardziej zwolnionej sedymentacji detrytycznej. Brzegi w czasie powstawania gez były niskie, a transgresja osiągnęła wówczas swoje maksimum. W zbiorniku sedymentacyjnym dochodziło w tym czasie do strącania się hydrozolu krzemionkowego, pochodzącego z wietrzenia chemicznego skał krzemianowych. Warunki sprzyjały rozwojowi gąbek krzemionkowych. Tworzyły się również spongiolity. Górna część profilu górnej kredy okolic Krzeszowa tworzy sekwencję regresywną, w której obserwuje się stopniowy wzrost ilości i wielkości ziarn materiału terrygenicznego. Osady te powstały w warunkach stopniowego dźwigania się brzegów basenu sedymentacyjnego, które mogło być związane z orogenezą subhercyńską. Glaukonit jest w omawianym profilu osadów morskich dobrym wskaźnikiem tempa sedymentacji terrygenicznej. W piaskowcach i wapnistych piaskowcach obserwuje się zwykle początkowe stadia glaukonityzacji ziarn detrytycznych oraz ziarna folidoidów, w mułowcach oprócz folidoidów spotyka się małe ilości typowego glaukonitu. W gezach, uznanych na podstawie składu mineralnego i granulometrycznego za osady maksimum transgresji, glaukonit właściwy występuje najobficiej, tworząc poziom glaukonitytów. W tym jedynym w omawianym profilu przypadku reakcje wymienne pomiędzy zawiesiną ilastą i wodą morską, polegające na podstawieniu krzemu, żelaza i magnezu w miejsce glinu, zachodziły na dużą skalę i przez dłuższy czas, dzięki czemu szereg mineralny K. Smulikowskiego (1954) mógł zostać zrealizowany do końca. W wyniku tych przemian powstał typowy glaukonit, tworzący w profilu poziom glaukonitowy. Mimo pewnych wahań głębokości morza omawiana w niniejszej pracy część śródsudeckiego basenu sedymentacyjnego zachowała przez cały okres górnokredowy charakter płytkiego, epikontynentalnego morza szelfowego.

Cretaceous in the vicinity of Krzeszów

Abstract
The area of the vicinity of Krzeszów is situated in the north-western part of the Intra-sudetic depression. A new geologic map of this area has been prepared by the writer showing that the Cretaceous in the vicinity of Krzeszów is a separate tectonic unit of the brachysynclinal type. From the rest of the Intrasudetic depression it is delimited by the brachyanticline of Łączna. The northern and southern limbs of the Krzeszów brachysyncline form marginal flexures. The lithological and stratigraphic subdivisions so far accepted are here revised. Freshwater deposits of the Lower and Middle Cenomanian have been differentiated in the profile, among the marine sediments are the transgressive deposits, sandstones, calcareous sandstones and siltstones of the Upper Cenomanian, also gaizes representing the uppermost part of the Upper Cenomanian. The stratigraphic position of this lower part of the Cretaceous marine profile from the vicinity of Krzeszów has been palaeontologically established. The Turonian age has been assigned to the siltstones calcareous sandstones and sandstones. The transgressive and the regressive sequence have been distinguished by the writer in the Cretaceous profile from the vicinity of Krzeszów. The Upper Cenomanian transgression made its invasion from the south-west. The gradual lowering of the shores and the expansion of the transgression was indicated in the lower part of the profile here considered by the gradual decrease in numbers and size of grains of the terrigenous material and its better selection. The gaizes occurring in the middle part of the profile formed under conditions of the slowest rate of detrital sedimentation. During their formation the shores were low and transgression had by then attained its maximum. Siliceous hydrosol used to be precipitated at that time in the sedimentary basin. Its origin was a result of the chemical weathering of silicate rocks. The prevailing conditions favoured the development of siliceous sponges, spongiolites were also formed.
The upper part of the profile represents the regressive sequence where we can observe a gradual increase in the numbers and size of grains of the terrigenous material. These deposits formed during the gradual rising of the shores of the sedimentary basin, possibly in connection with the Subhercynian orogeny. Glauconite is in this marine profile a reliable index of the rate of sedimentation. The initial stages of the glauconitisation of detrital grains, also grains, of pholidoides can be observed in the sandstones and calcareous sandstones, while small amounts of typical glauconite are, moreover, encountered in the siltstones. The true glauconite is aboundant in the gaizes where it forms a glauconite horizon. This is the only case in the profile under consideration where a large-scale long lasting mutual reaction took place between the silty suspension and the sea water during a long time. They resulted in the formation of the typical glauconite which formed here a glauconite horizon. In spite of certain oscillations in the depth of the sea, all that part of the Intrasudetic sedimentary basin here considered, retained, throughout the Upper Cretaceous, the character of a shallow epicontinental shelf sea.