Geologia Sudetica, 20 (1): 3-35

Skały gabrowe masywu Nowej Rudy w Sudetach i ich minerały

Maria Borkowska

Abstract
Występujące w północnej części masywu gabrowo-diabazowego Nowej Rudy (południowo-zachodnie obrzeżenie gnejsowego bloku Gór Sowich) grubokrystaliczne skały plutoniczne poddane zostały analizie chemicznej i mineralogicznej w celu ustalenia ich pochodzenia i warunków krystalizacji. Wyniki analiz chemicznych skał przedstawiono na diagramach Px-P1-O1 (minerały normatywne), SiO₂ względem FeO/(FeO + MgO), CaO-Al₂O₃ -MgO i AFM. Porównano je z analizami gabr i troktolitów z innych masywów, w tym przede wszystkim z analizami bazytów kompleksów ofiolitowych. Zbadano też skład chemiczny i własności rentgenowskie piroksenów, plagioklazów i oliwinów. Stwierdzono, że skład normatywny gabroidów na ogół dobrze odpowiada rzeczywistemu, a zmienność głównych składników chemicznych przeważnie mieści się na diagramach w obrębie pól podanych przez Colemana jako charakterystyczne dla chemizmu maficznych i ultramaficznych kumulatów ofiolitowych. Skład piroksenów zbliżony jest również do składu piroksenów takich kumulatów. Struktury plagioklazów są stosunkowo słabo uporządkowane, przy czym najniższy stopień uporządkowania (najniższe „wskaźniki pośredniości") wykazują plagioklazy troktolitów i plagioklazytów. Oliwiny odznaczają się wysoką zawartością forsterytu, wyższą w troktolitach niż w gabrach. Ich struktury mają wiązania Mg -O raczej jonowe niż kowalentne, świadczące o wysokiej temperaturze i niskim ciśnieniu krystalizacji. Temperatura krystalizacji zbadanych skał gabrowych waha się w granicach od ~900°C do 1260° C; wartość dolna odpowiada równowadze osiągniętej w warunkach subsolidusu, górna najwyższej temperaturze osiągniętej w czasie krystalizacji piroksenów, oliwinów i chromitu. Jest bardzo możliwe, że gabroidy noworudzkie stanowią produkt przetopienia skorupy oceanicznej, czyli fragment kompleksu ofiolitowego, mimo pewnych różnic, jakie wykazują w porównaniu z bazytami typowych ofiolitów.

Gabbroic rocks and their minerals from the Nowa Ruda massif

Abstract
Coarse-grained plutonic rocks from the northern part of the gabbro-diabase massif of Nowa Ruda (south-western border-land of the Góry Sowie block) have been submitted to chemical and mineralogical analyses in Oder to estimate their origin and crystallization conditions. The results of chemical analyses have been presented on the following diagrams: Px-P1-O1 (normative composition), SiO₂ versus FeO_tot/(FeO_tot + MgO), CaO-Al₂O₃-MgO and AFM. The chemical composition of the rocks has been compared with the composition of bask rocks from other massifs, particularly with cumulate ophiolite rocks. It has been found that the normative composition of the analyzed gabbroids is very close to the real one and that the variability of principal chemical elements is usually revealed on the diagrams within the fields plottet by Coleman (1977) as characteristic for the chemistry of mafic and ultramafic cumulate rocks. The composition of Nowa Ruda pyroxenes also approaches the composition of pyroxenes from such rocks. The plagioclase structures are relatively low ordered, the lowest ordering degree (the lowest „intermediacy indices") being found for plagioclases from troctolites and plagioclasites. Olivines are rich in forsterite, more in troctolites than in gabbros. Their structures have Mg -O bonds rather ionic than covalent (low I₀₂₀/I₁₃₀ and I₀₂₀/I₁₁₂ ratios) indicative of high temperature and low pressure of crystallization. The crystallization temperatures of the Nowa Ruda gabbroic rocks range from ~900°C to 1260°C; the lowest value implies the subsolidus equilibrium, the higher one the highest temperature of pyroxene, olivine and chromite crystallization. It is likely, that these rocks are melting products of the ancient oceanic crust, i.e. a fragment of an ophiolite assemblage, despite of some deviations from the composition of typical basic ophiolite rocks.

Geologia Sudetica, 20(1): 37-111

Metalogeneza podłoża podcechsztyńskiego monokliny przedsudeckiej

Stanisław Speczik

Abstract
Na podstawie charakterystyki geologiczno-złożowej skał przedcechsztyńskich podłoża monokliny przedsudeckiej wyróżniono dwie epoki metalogeniczne: prekambryjską i kaledońsko-waryscyjską. Kaledońsko-waryscyjską epokę metalogeniczną podzielono na pięć etapów: kaledoński i waryscyjskie A, B, C i D. Etap kaledoński zaznaczył się w podłożu monokliny nieznacznie z uwagi na monocykliczny rozwój geosynkliny kaledońsko-waryscyjskiej. Rozpoznane dwie fazy mineralizacji hydrotermalnej wieku sudecko-kruszcogórskiego i asturyjskiego to etapy waryscyjskie A i B. Przejawy mineralizacji związane z wulkanizmem saalskim zaliczono do etapu C, zaś etap D odpowiada przekształceniom diagenetyczno-infiltracyjnym zachodzącym w okresie czerwonego spągowca.
Określono potencjał metalogeniczny poszczególnych formacji skalnych podłoża podcechsztyńskiego, co w konsekwencji umożliwiło przedstawienie opinii co do źródła i drogi, jaką metale ciężkie zostały włączone w łupki miedzionośne. Przyjęto wieloźródłowy charakter dostarczonych metali oraz ich stopniową koncentrację w wyniku procesów erozji, diagenezy, infiltracji i ługowania. Szczególną rolę w procesach ługowania metali odgrywały solanki chlorkowe powstałe w procesach diagenezy skał karbońskich, a także w wyniku infiltracji wód meteorycznych w osady czerwonego spągowca.
Transgresja morza cechsztyńskiego uwolniła zasobne w metale solanki zawarte w podziemnych zbiornikach „aquifers". Proces dostarczania solanek obejmował zarówno okres sedymentacji łupku miedzionośnego, jak i wstępnej diagenezy. Strefy facji Rote Fäule były miejscem oddziaływania tych solanek na łupki miedzionośne, co tłumaczy obserwowaną zmienność przestrzenną warstwowych złóż metali południowo - zachodniej Polski.

Metallogeny of the pre-Zechstein basement of the Fore-Sudetic Monocline (SW Poland)

Abstract
The examinations of core samples collected from 127 drilling holes enabled to elaborate the metallogenic characteristics of pre-Zechstein basement of the Fore-Sudetic Monocline. Two metallogenic epochs: Precambrian and Caledono-Variscan - were distinguished. Moreover, Caledono-Variscan epoch was subdivided into five stages: Caledonian and A, B, C, D Variscan. The Caledonian stage was pronounced insignificantly in the basement of the Monocline, because of the specific monocyclic development of the Caledono-Variscan acosyncline. A and B Variscan stages respond to the two phases of hydrothermal mineralization of Sudetian-Erzgebirge and Asthurian age. Traces of mineralization that relate to Autunian volcanism were included into the C stage, while diagenetic-infiltrational processes that took place during Rotliegendes time were classified as the D stage.
The research allowed to establish the metallogenic potential of different formations of the pre- Zechstein basement. Consequently, the opinion about the source and manner of transport of heavy metals into the copper shale (Kupferschiefer) were presented. Multisource character of the origin of heavy metals and their gradual concentration due to processes of erosion, diagenesis, infiltration and leaching was adopted. The key role in the processes of metal leaching was played by brines enriched in chlorides that evolved from diagenetic alteration of meteoritic water into Rotliegendes sediments. As the result of Zechstein sea transgression the metal-rich brines were released. The process of metal supply covered sedimentation time of the Kupferschiefer as well as period of eodiagenesis. The area of Rote Fäule facies was the place of mutual interaction between the brines and the Kupferschiefer, what resulted in the zonation of stratified copper deposits of Southwestern Poland.

Geologia Sudetica, 20 (1): 113-195

Mady dolin sudeckich. Część I: Ogólna charakterystyka środowiskowa (na przykładzie zlewni górnego Bobru)

Andrzej Karol Teisseyre

Abstract
Użytkowane rolniczo doliny rzek sudeckich są prawie wszędzie wyścielone pokrywą drobnoziarnistych, kohezyjnych utworów aluwialnych rozwiniętych jako mady. Stan rozpoznania mad w Sudetach jest znikomy, mają one natomiast duże znaczenie praktyczne i są bardzo interesujące dla wielu dyscyplin naukowych, jak geologia, geomorfologia, gleboznawstwo, archeologia i nauki pomocnicze historii. Jest bowiem prawdopodobne, że mady sudeckie są utworem antropogenicznym i reprezentują okres historyczny (młodszy subatlantyk). Rozwój mad sudeckich, jak się wydaje, łączy się z zasiedleniem gór, ich częściowym wylesieniem oraz wzięciem pod uprawę stoków w obrębie pięter pogórza i dolnej części regla dolnego, do wysokości ok. 600 m n.p.m.
W artykule niniejszym przedstawiono nową klasyfikację rzek sudeckich. Za Schummem wśród jednokorytowych systemów rzecznych wyróżniono rzeki proste, kręte, meandrujące i roztokowe. W kategorii wielokorytowych systemów rzecznych występują w Sudetach rzeki anastomozujące i dystrybutywne systemy koryt rzecznych na stożkach napływowych. Roztoki występują obecnie w Sudetach tylko lokalnie (głównie powyżej dolnej, sztucznej granicy lasu), natomiast dystrybutywne systemy stożków napływowych pojawiają się jedynie okresowo (po katastrofalnych powodziach). Z rzekami tymi związane są żwirowe lub piaszczyste równiny aluwialne. Rzeki proste, kręte, meandrujące i anastomozujące spotykamy najczęściej w dolinach wylesionych; są one związane z madowymi równinami aluwialnymi. W środowisku rzecznym dolin sudeckich autor wyróżnia dwa podśrodowiska: strefy korytowej i strefy pozakorytowej. Na podśrodowisko strefy pozakorytowej składają się dwie grupy mezośrodowisk: grupa mezośrodowisk naturalnego wału brzegowego oraz grupa mezośrodowisk zawala (ang. backland). W każdej z tych grup autor wyróżnia po pięć mezośrodowisk i bliżej nieokreśloną liczbę mikrośrodowisk. Podziałowi środowiskowemu odpowiada analogiczny podział facjalny osadów pozakorytowych.
Na podstawie danych z literatury i wyników badań własnych przedstawiono zarys hydrodynamiki strefy pozakorytowej ze zwróceniem szczególnej uwagi na te zjawiska i teorie hydrauliczne, które mają podstawowe znaczenie dla badacza procesów i osadów pozakorytowych. Dużo uwagi poświęcono fizyce transportu zawiesiny. Wykazano, że osady pozakorytowe z madami włącznie nie są jedynie wynikiem przyrastania pionowego, choć ten typ przyrastania zdecydowanie przeważa w strefie pozakorytowej. Oprócz przyrastania pionowego osady pozakorytowe mogą powstawać w wyniku przyrastania czołowego, bocznego, wstecznego i złożonego. Wskazano na konieczność podjęcia w Sudetach systematycznych badań nad przepływami powodziowymi, co wymaga zainstalowania nowoczesnych zautomatyzowanych posterunków kontrolno-pomiarowych.

Recent overbank deposits of the Sudetic valleys, SW Poland. Part I: General environmental characteristics (with examples from the upper River Bóbr drainage basin)

Abstract
Within the limits of plough-land the Sudetic valleys are floored almost everywhere by a cover of cohesive fine-grained overbank deposits. The deposits, till now rather poorly understood, are of particular interest to geology, geomorphology, agriculture, archaeology, and hydrology. Very likely these are anthropogenic deposits in origin and stratigraphically belong to the historic period (Late Sub-Atlantic). Preliminary investigations seem to suggest that the overbank deposits have developed as the result of settlement in the mountains (not before the mid 13-th century) and a man-made change in land use from a natural forested landscape to the cultural one, which up to ca. 600 m a.s.l. is mostly deforested.
Included in the paper is a new classification of the Sudetic rivers. These are subdivided into a single-channel system (straight, sinuous, meandering, and braided rivers) and a multi-channel system (anastomosing rivers and alluvial-fan distributaries). Braided reaches occur in the Sudetic valleys only locally (particularly above the lower artificial forest limit), while alluvial-fan distributaries are active periodically (during and after catastrophic floods). Attributable to these rivers are gravelly or sandy alluvial plains. Straight, sinuous, meandering, and anastomosing rivers occur most frequently in deforested valleys. These are connected with mud-supported alluvial plains. In the fluvial environment of the Sudetic rivers two main subenvironments can be distinguished: a subenvironment of the channel zone and a subenvironment of the extra-channel zone. The latter comprises two groups of mesoenvironments: a group of mesoenvironments of the natural levee and a group of mesoenvironments of the hack hind. Included in each of these groups are five mesoenvironments and an indefinite number of microenvironments. Corresponding to this environmental classification is an analogous subdivision of facies of the extra-channel deposits.
Summarized in the paper are also essentials concerning hydrodynamics of the extra-channel zone. Particular attention has been payed to physical backgrounds to transportation of suspended load. It has been demonstrated that the overbank deposits including fine muds cannot be attributed exclusively to processes of vertical accretion. Although vertical accretion may be the dominant process of deposition, there are numerous examples of other types of accretion within the extra-channel zone including frontal, lateral, backward, and compound accretion. Certainly much work is needed to improve our knowledge about fluvial processes in the extra-channel zone.

Geologia Sudetica, 20(1): 197-225

Denudacja Prakarkonoszy w permokarbonie i mezozoiku

Michał Paweł Mierzejewski

Abstract
W pracy podjęto próbę określenia dawnej denudacji granitowego masywu Prakarkonoszy i jej zmienności w czasie. Zadanie to rozwiązywano dwoma sposobami.
W części pierwszej starano się od odwzorowania procesów ogólnych dojść do szczegółowego odtworzenia skali dawnej denudacji. Próba ta niestety okazała się chybiona. Pomysł rozwiązania zasadzał się na zastąpieniu całego szeregu czynników egzogenicznych, wpływających na tempo denudacji, które nie są poznane w odniesieniu do Prakarkonoszy, dwiema składowymi, które można odwzorować. Z grubym przybliżeniem można bowiem odtworzyć szybkość ruchów wznoszących i klimat. Rozważano więc, jak kształtowały się ruchy pionowe na obszarze podległym granityzacji i procesom intruzywnym. O dawnym klimacie wnioskowano na podstawie korelatywnych osadów. Przez analogię z dorzeczami współczesnymi o klimatach i hipsometrii zbliżonych do tych, jakie panowały w przeszłości geologicznej Prakarkonoszy, starano się ocenić dawną denudację.
Tą metodą uzyskano jednak bardzo niedokładny, jakościowy obraz natężenia dawnej denudacji Prakarkonoszy.
W części drugiej to samo zadanie, czyli określenie dawnej denudacji, rozwiązano w zupełnie inny sposób. Ilościowe dane o rozmiarze denudacji, odnoszące się do kolejnych odcinków czasu geologicznego, uzyskano z rozważań sedymentologicznych, wzięto pod uwagę czas intruzji, głębokość procesu intruzywnego, czas wyniesienia masywu na powierzchnię, czas i głębokość, na jakiej zaczął działać zegar radiologiczny, wreszcie odwzorowano kształt górnych części plutonu. Ustalone wielkości denudacji zestawiono na wykresie jako zależne od czasu. Zbadano, czy na krzywej denudacji znalazły odzwierciedlenie procesy geologiczne opisane w latach uprzednich, a wynikające z badań kartograficznych, petrograficznych i tektonicznych i odnoszące się do ewolucji plutonu karkonoskiego. Wreszcie porównano, jak się ma denudacja masywu karkonoskiego do denudacji innych masywów granitowych. Zaistniałe różnice starano się wyjaśnić odmiennym zachowaniem się masywów rozbudowanych pionowo od masywów poziomo leżących.

Denudation of the ancient Karkonosze Mts. during Permocarboniferous and Mesosoic Era

Abstract
This essay is an extensive review of the possibilities to work out a model, adequate to ancient denudation of the granitic Karkonosze Mts, and its variation with the passage of time. The attempt to solve this task was twofold.
In the first part of the paper, the reconstruction of the general processes was undertaken, in order to find out the range of the ancient denudation. That way has proved to be a failure. It relied upon substitution of a number of exogenic processes, influencing the intensity of denudation, by two general factors only, i.e. climate and the rate of uplifting. Therefore the mode of uplifting of rock masses over granitisation center was considered. As to the ancient climate conclusion was drawn through the analysis of correlative sediments.
By the comparison of ancient Pre-Karkonosze to the present drainage basins of similar climatic and hypsometric conditions, it was hoped to get an idea about the intensity of the ancient erosion. Along this line of reasoning, very inaccurate answers were obtained only.
In the second part of the paper, the same denudation problem was solved in a quite different manner. The quantitative data concerning the values of denudation, which varied with the passage of time were calculated on the ground of sedimentological consideration. Then timing of intrusion, the depth of emplacement, and the age when the granitic body appeared at the earth's surface were taken into account.
The depth in which the radiological clock has started, and the geometrical reconstruction of the removed upper parts of pluton, were also taken into consideration.
The determined values of denudation were plotted on a diagram as a function of time. The curve obtained was then discussed in the light of previously known details of the Karkonosze granite pluton evolution.
The mean denudation value of our case, was compared with the denudation of other plutons. The differences were explained by diverse shapes of those plutons, and theirs various reactions to the gravitational field.

Geologia Sudetica, 20(1): 227-273

Geneza dyspersji lineacji L₂ w łupkach łyszczykowych zachodniej części Pasma Kamienieckiego

Dziemiańczuk Elżbieta & Dziemiańczuk Krzysztof

Abstract
Na podstawie analizy materiału dokumentacyjnego uzyskanego z 14 punktów obserwacyjnych przedstawiono nową koncepcje genezy dyspersji lineacji L₂.
Lineacja L₂, pojawiająca się w łupkach Pasma Kamienieckiego na odcinku od Przecznicy do granicy państwa, powstała z przecięcia się foliacji S₁ z młodszą powierzchnią anizotropii S₂ lub jest reprezentowana przez osie fałdów krenulacyjnych. Kierunek lineacji L₂ zależy jedynie od wartości kątów upadu powierzchni S₁ i S₂ w miejscu obserwacji. Azymuty i kąty upadu S₁ i S₂ są podobne i generalnie mieszczą się w pierwszej ćwiartce (0-90°), z tym że S₂ z reguły zapada bardziej na E niż S₁. W takim układzie kierunek lineacji z przecięcia zależy od tego, czy S₁ jest bardziej czy też mniej stromo ustawiona niż S₂: w pierwszym przypadku lineacja zapada na NNE, NE lub ENE, w drugim zaś - na NNW, NW lub WNW.
Wielkość rozrzutu lineacji w danym odsłonięciu jest funkcją wartości kąta dwuściennego, jaki foliacja S₂ tworzy ze starszą powierzchnią anizotropii. Dyspersja lineacji z przecięcia jest tym większa, im mniejszy jest kąt dwuścienny między S₁ i S₂.

Geologia Sudetica, 20(2): 1-81

Typomorficzne minerały pegmatytów masywu granitoidowego Strzegom-Sobótka

Janusz Janeczek

Abstract
Przedstawiono wyniki badań dwudziestu dwóch minerałów, z których większość została określona jako typomorficzne dla krystalizacji hydrotermalnej. Główny etap tej krystalizacji przypadał na interwał temperatur 300-200° C. Większość minerałów występuje w pegmatytach druzowych (miarolitycznych) w zachodniej części masywu Strzegom-Sobótka. We wschodniej części masywu brak jest pegmatytów druzowych. Występują tam pegmatyty żyłowe z berylem i granatem. Zróżnicowanie to tłumaczone jest różną głębokością konsolidacji magmy granitowej w zachodniej i wschodniej części masywu. Analiza paragenetyczna pozwala wyróżnić trzy zespoły minerałów odzwierciedlające warunki fizykochemiczne panujące w pegmatytach strzegomskich. Omówiono również sukcesję minerałów i przeobrażenia, którym podlegały one w czasie pomagmowej ewolucji granitów.

Typomorphic minerals of pegmatites from the Strzegom-Sobótka granitic massif

Abstract
The mineralogy and paragenetic relations of the pegmatitic assemblage are the subject of this paper. Most of the investigated minerals have been determined as typomorphic for hydrothermal crystallization. The minerals occur mainly in miarolitic pegmatites (drusy cavities) from the western part of the Strzegom-Sobótka massif. Three main types of parageneses have been established in these pegmatites. Physico-chemical conditions of the crystallization process are indicated by the parageneses. The eastern part of the Strzegom-Sobótka massif is characterized by the lack of drusy cavities. Beryl and garnet bearing pegmatite veins are predominant in this area. The difference in the regional arrangement of these two groups of pegmatites is explained in terms of different depth of magma crystallization. The sequence of crystallization and alteration of minerals are discussed.

Geologia Sudetica, 20(2): 83-119

Pozycja geologiczna bloku sowiogórskiego i jego wpływ na paleogeografię paleozoiku Sudetów Środkowych

Tadeusz Gunia

Abstract
Praca jest syntezą najnowszych badań wykonanych w obrębie gnejsowego bloku sowiogórskiego oraz na obszarach przyległych. Przedstawiono w niej charakterystykę serii skalnych, próbę rekonstrukcji serii premetamorficznych Gór Sowich, paleontologiczne udokumentowanie ich wieku, problem ewolucji strukturalnej bloku sowiogórskiego, datowania wieku izotopowego gnejsów i migmatytów Gór Sowich na tle datowań wieku izotopowego prekambryjskich serii metamorficznych Europy środkowej, oraz wpływ bloku sowiogórskiego na paleogeografię paleozoiku Sudetów Środkowych.

Geological position of the Sowie Góry block and its influence on the paleogeography of the Paleozoic of Central Sudetes

Abstract
On the basis of micropaleontological studies a Riphean age of the pre-metamorphic series of the Sowie Góry block has been ascertained. The prior opinions on the age of the gneisses and migmatites of that area have been revised. The opinion is put forward that the processes of folding and metamorphism began subsequently to the Riphean. that is in the Cadomian cycle, and ended during the Caledonian orogenesis at the turn of Ordovician and Silurian. Radiometric dating from the Sowie Góry area and other places of the „European Variscides zone” have been compiled.
It is ascertained that the influence of the Sowie Góry block on the paleogeography of the Paleozoic of Central Sudetes began at the time of the Variscan movements.

Geologia Sudetica, 20 (2): 121-130

Konfrontacja zdjęcia satelitarnego z mapą geologiczną Karkonoszy i Gór Izerskich; próba interpretacji tektoniki dysjunktywnej

Jerzy Mroczkowski & Stanisław Ostaficzuk

Abstract
Układ sieci drenażu, przebieg żył w granitach i gnejsach oraz rozprzestrzenienie utworów czwartorzędowych na obszarze Karkonoszy i Gór Izerskich pozwalają na wyznaczenie szeregu mniej lub bardziej ciągłych linii prostych, rzadziej łuków lub kręgów. Znaczna część tych linii pokrywa się z fotolineamentami widocznymi na zdjęciu satelitarnym wykonanym z Landsata, co skłania do rozpatrywania ich jako przejawów tektoniki dysjunktywnej. Najprawdopodobniej są to głębokie uskoki, czego potwierdzeniem są występujące w ich bezpośrednim sąsiedztwie, a zwłaszcza na ich przecięciach wulkanity trzeciorzędowe, koncentracje mineralizacji polimetalicznej, źródła zwykłe i mineralne, termy, strefy kataklazy itp. Niektóre z wyznaczonych linii przebiegają wzdłuż granic litologicznych lub rozgraniczają różne formy morfologiczne. Wśród omawianych linii tektonicznych spotyka się takie, które częściowo lub w całości odpowiadają znanym z literatury tego obszaru uskokom i strefom tektonicznym. Wyinterpretowany na podstawie zdjęć satelitarnych i mapy geologicznej system dyslokacji dysjunktywnych odegrał istotną rolę w rozwoju budowy geologicznej obszaru i jego morfologii.

The Karkonosze Mts.-Góry Izerskie Mts block - geological map versus satellite image; and attempt of interpretation of fault tectonics

Abstract
Drainage pattern, vein system in granites and gneisses and extent of Quarternary deposits in the Karkonosze Mts-Góry Izerskie Mts region let us to draw a number of more or less continuous straight and less frequently ring and arc shaped lines. Majority of the lines could be identified with photolineaments visible on satellite images, which prompt us to consider them as a manifestation of fault tectonics. Most probably the lines represent deep faults, which is confirmed by occurrence of volcanites, polymetallic mineralization, wells of both fresh and mineral water, thermal springs, zones of cataclasis etc. - in their closest neighborhood and especially within knots where two or more lines intersect each other Some of the lines follow lithological boundaries or divide different morphological forms. Merely some of them could be identified, wholly or partially, with faults and tectonic zones described earlier by other authors. The pattern of disjunctions, interpreted from the satellite images and geological maps apparently controlled both geological and landscape evolution of the area under consideration.