Geologia Sudetica, 29(1): 3-18.

The Rb-Sr isotope geochemistry of the metamorphosed bimodal volcanic association of the Rychory Mts crystalline complex, West Sudetes, Bohemian Massif

Jiři Bendl & František Patočka

Abstract
The Rb-Sr isotope data on porphyroid and greenschist samples of the Ponikla Group (the Rychory Mts crystalline complex, West Sudetes) indicate that the protolith of these rocks can be a bimodal volcanic association (dominated by acid components) related to continental rifting. The possible age of the magmatic origin of the protolith, based on the Rb-Sr isochron, is 501 ±8 Ma (Early Ordovician). A large-scale fragmentation of the Gondwana plate northern margin during the Cambrian and Ordovician, deduced from the abundance of mafic-felsic volcanic suites in the Lower Paleozoic of the European Variscides, is supported also by the interpretation of the Rb-Sr isotope data on the Ponikla Group metavolcanics.
The 350 and 365 Ma intersects of the hypothetical evolution curve of Sr isotope composition in the Rychory Mts marble, and the curve of Sr isotope ratio fluctuations in the Paleozoic marine carbonates, as well as the relics of oolitic texture, often observed in the marbles, may probably point to Famennian to Tournaisian age of the marble sedimentary precursor.
The Rb-Sr isotope data on the Rychory Mts metavolcanics and marble suggest that the Ponikla Group is a metamorphosed volcano-sedimentary sequence formed between the Early Ordovician and the Late Devonian/Early Carboniferous. As a place of its origin is suggested a rifted off passive continental margin of some of the Gondwana-derived fragments.

Geologia Sudetica, 29(1): 19-30

Problem zwrotu ruchu mas skalnych w ewolucji tektonometamorficznej metamorfiku Śnieżnika

Marian Dumicz

Abstract
Przeanalizowano poglądy Cymermana (1991) zaprzeczające powszechnej opinii, iż jednostki tektoniczne metamorfiku Śnieżnika powstały jako efekt transportu tektonicznego skierowanego generalnie ku wschodowi. Posługując się analizą kinematyczną badacz ten stara się dowieść, że prawie wszystkie domeny tego regionu były deformowane w licznych strefach ścinań w wyniku niekoaksjalnych procesów płynięcia laminarnego i zaznaczyły się powszechnym rozwojem lineacji ekstensyjnej o przebiegu zbliżonym do N-S.
Tymczasem, w świetle materiałów przedstawionych w niniejszej notatce, powszechną strukturą linijną w metamorfiku Śnieżnika jest lineacja intersekcyjna La (S₁/S₃). Lineacja ekstensyjna Lx natomiast jest ograniczona przestrzennie do wystąpień ortognejsów śnieżnickich, a czasowo wiąże się z jednym epizodem fałdowym, zapewne - D₂. Ponadto, lineacja ta w swej inicjalnej postaci ma charakter struktury elongacyjnej, powstałej w reżimie nierotacyjnym (koaksjalnym).
Wyrażono pogląd, że stwierdzane w metamorfiku Śnieżnika struktury typu σ i δ oraz inne wskaźniki kinematyczne, wskazujące na subhoryzontalny zwrot ruchu mas skalnych, są w większości przypadków związane z deformacją D₃.

On the sense of movement of rock masses during tectonometamorphic evolution of the Śnieżnik metamorphic complex

Abstract

Critically examined are Cymerman's (1991) views denying the commonly expressed opinion that the tectonic units of the Śnieżnik metamorphic complex have been formed in processes of generally eastward tectonic transport. Using the tool of kinematic analysis the quoted author has tried to prove that almost all of the domains of that region were deformed in numerous shear zones due to non-coaxial laminar flow which resulted in the formation of pervasive stretching lineation of approximately N-S trend.
However, in the light of data contained in the present communication, the most common linear structure in the Śnieżnik metamorphic complex is represented by intersection lineation L₃ (S₁/S₃). On the other hand, the stretching lineation Lx is spatially confined to occurrences of the Śnieżnik orthogneisses and is temporally related to only one folding event, probably D₂. Moreover, the Lx lamination in its incipient form shows features of an elongation structure developed in a non-rotational (coaxial) regime.
A view is presented here that σ and δ structures and other kinematic indicators pointing to subhorizontal displacements of the rock masses in Śnieżnik metamorphic complex are, in most cases, related to deformation D₃.

Geologia Sudetica, 29(1): 31-103.

Strukturalna i metamorficzna ewolucja wschodniej okrywy granitu Karkonoszy w południowej części Rudaw Janowickich i Grzbiecie Lasockim

Stanisław Mazur

Abstract
Ewolucja strukturalno-metamorficzna wschodniej okrywy granitu Karkonoszy obejmowała w badanym terenie trzy główne etapy: D₁, D₂ i D₃. W etapie kontrakcyjnym D₁ doszło do nasunięcia się na siebie trzech dużych jednostek tektonicznych: Kowar, Niedamirowa i Leszczyńca. Kierunek transportu tektonicznego był ku WNW w dwóch pierwszych jednostkach i przypuszczalnie ku NNE w ostatniej. Z nasuwaniem wiązało się powstanie penetratywnej foliacji S₁ i lineacji L₁. W początkowej fazie etapu D₁ jednostki tektoniczne ulegały metamorfizmowi w różnych warunkach ciśnienia i temperatury: jednostka Kowar w górnym przedziale temperatur facji zieleńcowej przy umiarkowanym ciśnieniu, jednostka Niedamirowa w facji niebieskich łupków, a jednostka Leszczyńca w facji epidotowo-amfibolitowej. W efekcie przemieszczeń tektonicznych doszło do ujednolicenia warunków metamorfizmu we wszystkich jednostkach pod koniec etapu D₁. W jednostce Kowar warunki P-T nie ulegały zmianom, natomiast w jednostkach Niedamirowa i Leszczyńca deformacji D₁ towarzyszyło przejście do warunków facji zieleńcowej.
W etapie ekstensyjnym D₂ na skalę regionalną rozwinął się kolaps grawitacyjny ku ESE. W jego wyniku nastąpiło sukcesywne podnoszenie ku zachodowi jednostek tektonicznych położonych coraz niżej w profilu pionowym. Główne strefy przemieszczeń były zlokalizowane wzdłuż wschodniej granicy jednostki Kowar oraz wzdłuż zachodniej krawędzi depresji śródsudeckiej. Pierwsza z tych stref miała charakter podatny, a druga kruchy. W jednostce Kowar etap D₂ był związany z podatnym ścinaniem. Deformacja zachodziła w warunkach metamorfizmu o niskim gradiencie P/T.
W jej rezultacie doszło do powstania nowej, penetratywnej foliacji S₂ i lineacji L₂ w łupkach łyszczykowych i w metabazytach należących do jednostki Kowar. Jednostki Niedamirowa i Leszczyńca w etapie D₂ uległy deformacjom podatno-kruchym. Powstałe w nich struktury deformacyjne S₂ i L₂ są niepenetratywne. Kolaps grawitacyjny ku ESE wskazuje na działanie w etapie D₂ ekstensji o kierunku WNW-ESE. Efektem ekstensji było szybkie obniżanie się podłoża depresji śródsudeckiej i związana z nim sedymentacja gruboklastycznych osadów lądowych o miąższości 4000 m. Z końcową fazą etapu D₂ wiązała się intruzja granitu Karkonoszy.
W ostatnim etapie D₃ powstała południkowa fleksura wschodnich Karkonoszy. Na skłonie fleksury sfałdowane zostały skały metamorficzne oraz przyległe do nich od wschodu dolnokarbońskie zlepieńce depresji śródsudeckiej.

Structural and metamorphic evolution of the country rocks at the eastern contact of the Karkonosze granite in the southern Rudawy Janowickie Mts and Lasocki Range

Abstract

Tectono-metamorphic evolution of the metamorphic envelope of the eastern contact of the Karkonosze granite involved three main events: D₁, D₂ and D₃. The contractional event D₁ was related to overthrusting of three large tectonic units: Kowary Unit, Niedamirów Unit and Leszczyniec Unit. The direction of the tectonic transport was to WNW in the former two units and probably to NNE in the latter one. Development of the penetrative foliation S₁ and lineation L₁ was associated with overthrusts. The tectonic units were metamorphosed under different P-T conditions during the initial phase of the D₁ event. The Kowary Unit experienced greenschist facies, the Niedamirów Unit - blueschist facies and the Leszczyniec Unit - epidote-amphibolite facies conditions. As the result of overthrusting all three units went through convergent P-T paths during D₁. Metamorphic conditions were invariable in the Kowary unit whereas the P-T gradient decreased to the MP greenschist facies in the Niedamirów and Leszczyniec Units. The kinematics of the D₂ deformation suggests an ESE-directed gravitational collapse in the area. Normal displacements on the eastern margin of the Karkonosze-Izera Block resulted in westward uplift of progressively deeper tectonic units. The largest displacement took place along the eastern contact of the Kowary Unit and at the boundary with the Intra-Sudetic Basin. The kinematics of brittle normal faults which bound the Intra-Sudetic Basin on the west are equivalent to the ductile normal shearing in the metamorphic complex. In the Kowary Unit the D₂ deformation was related to the ductile shearing accompanied by LP/HT metamorphism. New penetrative foliation S₂ and lineation L₂ were produced in the mica schists and metabasites of the Kowary Unit during D₂. On the contrary, the Niedamirów and Leszczyniec units experienced mainly brittle-ductile deformation at the same time. The D₂ deformational structures are not penetrative in these units. ESE-directed gravitational collapse provides the evidence of regional WNW-ESE extension during D₂. The extension must have controlled the subsidence of the Intra-Sudetic Basin, where a 4000 m thick coarse-clastic sequence of Visean continental sediments was deposited. The emplacement of the Karkonosze granite may also be related to this extension phase. The last deformation, D₃, produced a longitudinal flexure along the eastern contact of the Karkonosze granite. The metamorphic rocks and the Lower Carboniferous conglomerates of the Intra-Sudetic Basin which are adjacent to the east side of the area were folded in the flexural zone.

Geologia Sudetica, 29(1): 105-129.

Ciśnienia i temperatury krystalizacji gabr Braszowic, blok przedsudecki

Helena Dziedzic

Abstract
Gabra Braszowic krystalizowały przy szerokim zakresie umiarkowanych ciśnień, 10-4 kb, odpowiadającym głębokościom 30 - 13 km. Krystalizujące gabra były zapewne podnoszone wraz z płaszczem w systemie wolno rozsuwanego ryftu. Klinopirokseny krystalizowały w temperaturach 1120 - 500°C, zaś pary amfibol-plagioklaz przy 858 - 526°C. Wraz z krystalizacją amfiboli wzrastało ciśnienie H₂O, warunkując generację bardziej zasadowych plagioklazów. W temperaturze subsolidusu 765 - 500°C minerały gabr osiągały głównie równowagę składu chemicznego, a w strefach ścinania związanych z podnoszeniem gabr podlegały również dynamicznej rekrystalizacji.

P-T conditions of Braszowice gabbro crystallization (Fore Sudetic Block, SW Poland)

Abstract

The gabbroic rocks of Braszowice crystallized at moderate pressure of about 10-4 kb, i.e. at the depth of 30 -13 km. During their crystallization the rocks ascended together with the mantle in the conditions of a slow-spreading rift. Clinopyroxene crystallized in the temperature range of 1120 - 500°C, while amphibole-plagioclase pairs within an interval of 858 - 526°C. Water pressure was increasing together with amphibole crystallization conditioning generation of more basic plagioclases. At the subsolidus temperature of 765 - 500°C the gabbro minerals mainly underwent re-equilibration of the chemical composition and - in shear zones resulting from the uplift - also dynamic recrystallization.